"Son moitos anos e é bo que veña xente nova e haxa un relevo". Con estas palabras, o actual presidente da Asociación Cultural de Estudos Locais de Sanxenxo (Aelos), Marcelino Agís, despide 15 anos de actividade ao pé do cañón, dende que no ano 2008 a iniciativa comezou a funcionar coma unha sección do Foro Galicia Milenio, que el mesmo presidía. E así continuou durante toda unha década ata a creación da Asociación Cultural de Estudos Locais (anterior Seminario de Estudos Locais, con Ana Cancela como directora), que actualmente conta con arredor de 60 socios e socias, e é a responsable das xornadas de divulgación cultural Sanxenxo na historia.
Cederá a presidencia pensando nas novas xeracións. Hai relevo?
Tal e como se foi incorporando xente ao longo de todos estes anos, agardo que haxa persoas que dean o paso e que continúen este proxecto que xa está consolidado. Nos últimos cinco anos fomos facendo campañas de captación de socios e xa soan algúns nomes para as urnas, pero haberá que agardar ás candidaturas.
Como está a saúde da asociación a nivel de proxectos?
Nestes anos fixemos moitas cousas. Levamos as nosas publicacións á rúa para que se coñeceran e, ademais das xornadas Sanxenxo na historia, fixemos presentacións de libros, exposicións conmemorativas e de pintura, e moitas outras cousas, orientadas a promover a cultura local. As máis importantes son as xornadas 'Sanxenxo na historia' e o premio que concedemos dende hai 15 anos para apoiar a cultura local e ás persoas que destacan polo seu traballo neste eido.
Por que decidiron crear este premio hai 15 anos?
O premio comezou coas xornadas e durante os dez primeiros anos dabamos un premio de honra, un ao labor social e outro ao labor cultural. Hai cinco anos sintetizámolo nun único premio, que é o Sanxenxo na historia. Decidimos crealo porque complementaba ás xornadas á hora de poñer en valor a cultura local e a aquelas persoas que traballaban polo ámbito social e cultural, ou por dar a coñecer Sanxenxo e os seus valores identitarios. No noso traballo tiñamos unha triple dimensión: por unha parte, a investigación en cultura local, a difusión a través de actividades públicas e, en terceiro lugar, a publicación dos traballos.
Nestes anos levamos as nosas publicacións á rúa para que se coñeceran, fixemos presentacións, exposicións e as xornadas"
A publicación de libros foi un punto de inflexión. Ata onde chega esta hemeroteca?
Na actualidade temos sete volumes da serie Sanxenxo na historia e estamos preparando o oitavo, que confiamos en que poida estar listo en outubro, coincidindo co cambio da xunta directiva. Pero tamén publicamos outras series de traballos monográficos sobre o roteiro do Padre Sarmiento, os fidalgos de Noalla, Mulleres entre redes e tamén unha serie literaria con novelas ou libros de relatos e, por último, unha serie sobre personaxes de Sanxenxo, concretamente o escultor Vilar Lamelas, o Padre Sarmiento e Emilia Pardo Bazán. Publicar foi fundamental para concienciar sobre que Sanxenxo, ademais de ser unha capital turística de sol, praia e natureza, tamén ten unha cultura propia. Sobre isto, temos unha anécdota que é moi reveladora: cando no seu momento fomos pedir axuda a un cargo político para publicar a serie Sanxenxo na historia, a súa resposta foi: "Ah, que Sanxenxo ten historia?". Iso concienciounos aínda máis para dar a coñecer tradicións, patrimonio histórico-artístico, etnografía ou festas.
Cal é o dato histórico máis descoñecido sobre Sanxenxo?
Sanxenxo ten unha cultura que comeza na prehistoria. Temos importantes achados non só no complexo da Lanzada, senón vestixios como son as mámoas, e foi importante a súa presencia na Idade Media, no periodo Moderno e Contemporáneo. Toda esa historia estaba escasamente estudada, agás honrosas excepcións coma o libro do noso compañeiro Isidoro Sabell, Sanxenxo en su historia. Ademais dos nosos propios estudos neste sentido, tratamos de sumar investigacións das universidades ou a título particular, que se publicaron a través do noso foro e se deron a coñecer.
Cal é o logro do que máis se enorgullece como presidente?
Síntome moi satisfeito do apoio das institucións e estamos moi orgullosos da grande cantidade de persoas, tanto de Sanxenxo coma de fóra, que asistiron ás nosas actividades. Tivemos un gran respaldo público polo que estou moi agradecido.
